Przewlekłe, niezakaźne choroby płuc stanowią w Polsce czwartą najczęstszą przyczynę zgonów. Rehabilitacja pneumologiczna pozwoliła na zmniejszenie śmiertelności i poprawę jakości życia chorego. Wykazano też, że takowe działania przynoszą zadowalające efekty i powinny stanowić nieodłączny element leczenia.

Rehabilitacja oddechowa – co to takiego?

Rehabilitacja oddechowa stanowi jedną z najważniejszych części leczenia przewlekłych chorób płuc. Jest to dziedzina interdyscyplinarna, której skuteczność udowadniano w wielu badaniach. Założeniem rehabilitacji jest poprawa stanu zdrowia chorego, jego jakości życia. Może być prowadzona w różnych warunkach w zależności od potrzeb pacjenta. Stosuje się ją w warunkach ambulatoryjnych i domowych. Jest bardzo popularna w ośrodkach leczniczych, uzdrowiskowych. Zaleca się ją także do samodzielnego stosowania przez chorego na wzór instrukcji otrzymanych przez lekarza, fizjoterapeutę czy specjalistów wychowania fizycznego.

Taką terapię powinno się stosować m.in. przy przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc, mukowiscydozie, zapaleniu oskrzeli, idiopatycznym włóknieniu płuc, a także przed i po operacji płuc. Rehabilitacja pulmonologiczna może poprawić wydolność fizyczną, zmniejszyć częstotliwość zaostrzeń choroby, duszności oraz poprawić standard życia pacjenta.

Cele, jakie stawia sobie rehabilitacja oddechowa to:
· łagodzenie objawów,
· zwiększenie pojemności życiowej płuc,
· zmniejszenie duszności,
· poprawa tolerancji wysiłkowej,
· nauka samokontroli,
· zmniejszenie liczby wizyt lekarskich,
· skrócenie czasu pobytu w szpitalu.

Efekty rehabilitacji

Zważając na różne jednostki chorobowe, terapia pacjentów może się od siebie bardzo różnić. Leczenie obejmować może różne ćwiczenia oddechowe, które wzmacniają przeponę i mięśnie oddechowe, a także ćwiczenia ogólnousprawniające. Ważna jest nauka efektywnego kaszlu, drenaż oskrzelowy czy inhalacje. Stosowane mogą być także ultradźwięki lub promieniowanie UV. Wykorzystywane są ćwiczenia relaksacyjne, treningi kończyn oraz te zwiększające ruchomość klatki piersiowej.

Efektami takich aktywności jest zmniejszenie liczby zaostrzeń choroby, mniejsza ilość dni spędzonych w szpitalu, redukcja bólu w klatce piersiowej podczas oddychania. Wymienić należy również zwiększenie objętości oddechowej, poprawę ogólnej sprawności czy efektywne oczyszczanie dróg oddechowych. Zaobserwowano zmniejszoną częstotliwość infekcji rozwijających się w drogach oddechowych pacjentów, którzy regularnie stosują rehabilitację oddechową.

Warto zauważyć, że rezultaty ćwiczeń oddechowych pozwalają na zmniejszenie ilości ograniczeń wynikających z choroby, poprawę jakości życia, a także zmniejszoną potrzebę pomocy od osób trzecich. Badania naukowe także wskazują na skuteczność stosowania niektórych rodzajów ćwiczeń oddechowych (tj. pogłębione oddychanie, oddychanie z oporowanym wdechem, ćwiczenia oddychania przeponowego czy trening mięśni wdechowych).

Źródła:
[1] https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/rehabilitacja
[2] Dariusz Jastrzębski, Jerzy Kozielski, Aleksandra Żebrowska, Rehabilitacja oddechowa chorych z idiopatycznym śródmiąższowym włóknieniem płuc za pomocą programu z ćwiczeniami mięśni wdechowych, VIA MEDICA
[3] Krajowy Program Zmniejszania Umieralności z Powodu Przewlekłych Chorób Płuc Poprzez Tworzenie sal Nieinwazyjnej Wentylacji Mechanicznej na lata 2016-2019, Program Polityki Zdrowotnej, Warszawa 2017
[4] https://fizjoterapeuty.pl/fizjoterapia/choroby-ukladu-oddechowego-fizjoterapia.html
[5] https://www.mp.pl/pacjent/rehabilitacja/fizjoterapia/fizjoterapia-ukladu-oddechowego/121760,cwiczenia-oddechowe