Bezdech senny to zaburzenie prawidłowego oddychania o charakterze obturacji. Specyficzną odmianą bezdechu sennego jest tzw. postać centralna, która może rozwijać się u pacjentów na rozmaitym podłożu. Co stanowi przyczynę centralnego bezdechu sennego? Po czym go rozpoznać? W jaki sposób należy go leczyć?

Czym jest centralny bezdech senny?

CBS, czyli centralny bezdech senny to forma zaburzenia oddechowego, które polega na zatrzymaniu przepływu powietrza przez drogi oddechowe w trakcie snu. W przeciwieństwie do obturacyjnego bezdechu sennego postać centralna odznacza się całkowitym zniesieniem ruchomości klatki piersiowej i brzucha. Ponadto centralny bezdech senny jest znacznie częściej problemem dotykającym osób chorych niż zdrowych – niemniej jednak ten typ zatrzymania oddychania jest o wiele rzadszy aniżeli ten spowodowany przez nieprawidłowości obturacyjne.

Jakie są przyczyny centralnego bezdechu sennego?

Istota centralnego bezdechu sennego i związanego z tym zatrzymania przepływu powietrza stanowi rezultat czasowej przerwy w przesyłaniu impulsów nerwowych z pnia mózgu, gdzie zlokalizowane są ośrodki oddechowe, do mięśni uczestniczących w procesie oddychania. Jak zostało wcześniej wspomniane, bezdech senny o charakterze centralnym jest domeną osób chorych. Najczęściej dotyczy on pacjentów borykających się z problemem ciężkiej niewydolności serca, ale i nie tylko. Innymi przyczynami mogą być m.in. przewlekła choroba nerek, udar mózgu, patologiczna otyłość, uszkodzenia układu nerwowego, nadmierne osłabienie mięśni oddechowych oraz nadmierna lub długotrwała farmakoterapia opioidami.

Warto jednak wiedzieć, że centralny bezdech senny może pojawić się także u osób zdrowych. Jednak, aby do tego doszło, człowiek musi przebywać w określonych warunkach, a mianowicie na dużej wysokości. Wówczas CBS jest wynikiem obniżenia wartości ciśnienia parcjalnego CO2 wskutek kwasicy metabolicznej, która powoduje duszności i hiperwentylację. Stan ten jest jednak tymczasowy i powrót na normalną wysokość powoduje przywrócenie właściwej funkcji oddechowej.

Ponadto należy wspomnieć, że centralny bezdech senny może mieć charakter mieszany lub idiopatyczny.

Centralny bezdech senny – objawy

Chrapanie nie stanowi charakterystycznego objawu centralnego bezdechu sennego. Chory może, ale nie musi borykać się z tą przypadłością. Osoba przebywająca obok osoby cierpiącej na CBS może zauważyć przerywany przepływ powietrza, co może mieć postać całkowitego bezdechu lub jego wyraźnego osłabienia. Ponadto dość łatwo zauważyć brak ruchomości klatki piersiowej i brzucha.
Następstwami centralnego bezdechu sennego są takie niedogodności jak:

• pogorszony nastrój,
• wzmożona senność za dnia,
• mniej lub bardziej nasilone duszności,
• bóle głowy, zwłaszcza w porze porannej,
• nagłe i niekontrolowane wybudzanie się ze snu,
• pogorszenie sprawności intelektualnej i funkcji kognitywnych np. pamięć, skupienie.

Warto też wspomnieć, że nawracający CBS jest przyczyną nasilenia zmian oksydacyjnych, które powodują m.in. niekorzystne oddziaływanie na śródbłonek oddechowy, upośledzenie pracy układu nerwowego, zaburzenia gospodarki hormonalnej czy też nasilenie zmian zapalnych. Dlatego też w tej grupie chorych znacznie częściej dochodzi do zaostrzenia choroby pierwotnej np. pogłębienia niewydolności mięśnia sercowego. Co więcej, CBS może też spowodować powikłania narządowe w postaci np. nadciśnienia tętniczego czy zespołu metabolicznego.

Leczenie centralnego bezdechu sennego

Głównym punktem leczenia CBS jest przeciwdziałanie chorobie, która doprowadziła do jego rozwoju. Oznacza to regularne wizyty lekarskie, systematyczne badania oraz wdrożenie odpowiedniej farmakoterapii. Dodatkową formą wsparcia pacjentów jest stosowanie aparatów BiPAP i CPAP – urządzeń odpowiedzialnych za nieinwazyjną wentylację płuc. Stosunkowo nową metodą leczenia centralnego bezdechu sennego jest przezżylna stymulacja nerwu przeponowego.

 

Bibliografia:

1. Jagielski D., Banasiak W., Ponikowski P. „Stymulacja nerwu przeponowego w leczeniu centralnego bezdechu sennego u chorych z niewydolnością serca.” Folia Cardiologica 2018, 13(6): 581-587.
2. Berner J., Lelonek M. „Bezdech senny jako czynnik ryzyka u pacjentów z chorobą wieńcową.” Folia Cardiologica 2014, 9(2): 157-163.
3. Lech J. „Cierpienie pacjentów z zaburzeniami oddychania w czasie snu.” Studia Medyczne 2013, 29(1): 95-103.
4. Pływaczewski R., et al. „Centralny bezdech senny (CBS) u chorego z niewydolnością serca.” Pneumonologia i Alergologia Polska 2006, 74: 426-430.