Wiele chorób układu oddechowego stanowi efekt długotrwałego wdychania zanieczyszczonego powietrza. Jednym z takich schorzeń jest beryloza, która jest traktowana jako choroba zawodowa. Kto cierpi z powodu berylozy? W jaki sposób należy ją leczyć?

Czym jest beryloza i kto jest na nią narażony?

 

Mianem choroby berylowej, czy też po prostu berylozy określa się przewlekłe schorzenie układu oddechowego będące następstwem długotrwałego wdychania powietrza zawierającego pył berylowy lub inne pochodne tego związku. Efektem tego może być rozwój nadwrażliwości na obecność berylu w powietrzu bądź występowania zmian zapalnych, które są wynikiem przesadnego zalegania wspomnianego pyłu w drogach oddechowych.

Beryl to pierwiastek chemiczny wykorzystywany w różnych gałęziach przemysłu – niemniej jednak najbardziej narażeni są pracownicy firm z branż:
• lotniczej
• elektronicznej
• motoryzacyjnej
• medycyny nuklearnej
• metalowej i zbrojeniowej

Specjaliści wskazują, że wyjątkowo niebezpiecznymi źródłami metalicznego pyłu berylowego są zużyte poduszki powietrzne aut oraz tarcze hamulcowe pochodzące z samolotów bojowych. Ponadto beryl jest wykorzystywany m.in. do produkcji membran głośnikowych, w aparaturze wykorzystującej promieniowanie X (rentgenowskie), czy jako składnik paliwa rakietowego.

Jakie są objawy berylozy?

 

Niestety beryloza jest chorobą, która przez wiele lat może pozostawać utajona i nie dawać o sobie znać. Wedle aktualnego stanu pierwszy objawy mogą się pojawić po okresie 15, a nawet i 30 lat aktywności zawodowej! Dlatego też osoby zatrudnione w powyższych branżach powinny regularnie wykonywać badania diagnostyczne układu oddechowego, co pozwoli zawczasu wykryć problemy wywołane wdychaniem pyłu berylowego.

Objawy powoli narastają. Pierwszym sygnałem jest zwykle mniej lub bardziej uciążliwy kaszel, któremu mogą towarzyszyć duszności i uczucie dyskomfortu w obrębie klatki piersiowej. Chorujący na berylozę często skarżą się na szybszą męczliwość i łapanie zadyszki, co jest naturalnym następstwem ograniczonej tolerancji wysiłku wskutek rozwijających się nieprawidłowości oddechowych.

Najbardziej charakterystycznym objawem berylozy są zmiany ziarniniakowe, które rozwijają się przede wszystkim w obrębie płuc. W praktyce guzki zapalne mogą też występować w innych strukturach m.in. śliniankach, sercu, czy wątrobie.

Diagnostyka i leczenie berylozy

 

W przypadku diagnostyki pylicy berylowej należy wykonać następujące badania:
• RTG klatki piersiowej
• próby czynnościowe płuc
• bronchoskopia z biopsją tkanki płucnej
• BAL – płukanie oskrzelowo-pęcherzykowe
• BeLPT – test profileracji limfocytów z berylem
• tomografia komputerowa wysokiej rozdzielczości

Jeżeli chodzi o proces leczenia, to w pierwszej kolejności należy ograniczyć kontakt chorego z pyłem berylowym. Niejednokrotnie może być to związane ze zrezygnowaniem z aktywności zawodowej i przejściem na rentę.

Leczenie farmakologiczne berylozy opiera się na stosowaniu leków z grona glikokortykosteroidów. Preparaty te w przeciwieństwie do innych chorób układu oddechowego (np. astmy, czy POChP) nie występują w postaci wziewnej. W przypadku pacjentów z pylicą berylową rekomendowane są leki w formie tabletek – systemowe działanie glikokortykosteroidów jest dowodem na to, że guzki zapalne berylozy mogą rozwijać się poza płucami. Leki rekomendowane dla pacjentów z berylozą zawierają m.in. deksametazon, metylprednizolon, triamkinolon.

 

Bibliografia:
1. Sieradzki A., Andrzejak R., Sieradzka U. „Beryloza w środowisku pracy. Etiologia i postępowanie lekarskie.” Medycyna Pracy 2002, 53: 151-160.
2. https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/choroby/148092,beryloza