Znaczna część chorób pulmonologicznych następuje wskutek drażnienia dróg oddechowych rozmaitymi czynnikami. Jednym z takich schorzeń jest pylica płuc, która jest zaliczana do grona chorób zawodowych. Jakie są jej przyczyny? Jak zapobiegać pylicy i czym warto jej przeciwdziałać?
Czym jest pylica płuc?
To choroba będąca następstwem długotrwałego oddychania powietrzem zanieczyszczonym obecnością drobnych cząsteczek pyłu. Wdychane drobiny osadzają się na powierzchni płuc i pęcherzyków płucnych, a nawet mogą przenikać do wnętrza tkanki śródmiąższowej. Nadmiernie nagromadzony pył wywołuje natomiast rozwój zmian zapalnych, które z czasem postępują i wyzwalają szereg niedogodności powodujących upośledzenie funkcjonalności systemu oddechowego oraz znaczne utrudnienie w zakresie wykonywania codziennych czynności.
Istnieje wiele rodzajów pylicy, które różnią się od siebie typem wdychanego czynnika:
- pylica aluminiowa
- pylica azbestowa
- pylica cynowa
- pylica mączna
- pylica krzemowa
- pylica talkowa
- pylica węglowa
- pylica żelazowa
Pylica jest zaliczana do grona chorób zawodowych. Najbardziej narażonymi pracownikami są robotnicy budowlani, członkowie ekip rozbiórkowych, górnicy, stolarze w tartakach, piekarze, malarze, tokarze czy hutnicy – dlatego też obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie personelowi optymalnego poziomu bezpieczeństwa np. sprawnego systemu wentylacji w zakładzie czy skutecznej ochrony w postaci masek.
Objawy i skutki pylicy płuc
Pylica rozwija się przez długi czas bez wyraźnych objawów. Wieloletnia ekspozycja na zapylone powietrze sprawia, że drobiny pyłu osadzonego w drogach oddechowych i tkance śródmiąższowej wyzwalają zmiany zapalny, a one prowadzą do zwłóknienia. Powstałe włókna prowadzą do upośledzenia prawidłowego funkcjonowania płuc, a w przypadku zwłóknień pęcherzyków płucnych może dojść do trwałego zwapnienia oraz powodować zmiany drobnoguzkowe. Efektem tego jest zaburzenie zdolności oddechowej, rozwój wtórnych zmian zapalnych w oskrzelach bądź rozedmy płuc. Istnieje również duże prawdopodobieństwo pojawienia się nadciśnienia i serca płucnego, co może skutkować przerostem i niewydolnością prawej komory mięśnia sercowego.
Główne objawy pylicy płuc:
- duszność
- mniej lub bardziej nasilony kaszel
- obniżenie wydolności i zwiększona męczliwość
- poczucie braku tchu i możliwości nabrania pełnego oddechu
Zmiany zapalne mogą prowadzić do rozwoju infekcji układu oddechowego – osoby chorujące na pylicę są szczególnie podatni na zakażenie prątkami gruźlicy.
Czy pylica płuc jest wyleczalna?
Terapia zmian pylicowych jest niezwykle trudna i w wielu przypadkach nie przynosi pożądanych rezultatów – niestety trwałe zwłóknienia i inne dolegliwości są nieodwracalne. Leczenie opiera się głównie na farmakoterapii, która wykorzystuje leki przyczyniające się do rozszerzenia dróg oddechowych i neutralizacji aktywnych zmian zapalnych. Dlatego osoby cierpiące z powodu pylicy najczęściej stosują wziewne beta2-mimetyki oraz glikokortykosteroidy, które dają dobre efekty w przypadku leczenia astmy czy choroby obturacyjnej płuc.
Inne wartościowe sposoby leczenia zwłóknień w pylicy płuc to:
- cytrynian glinu
- antagoniści TNF
- PVNO – poliwinyl-pirydyna
- tetrandryna zawarta w Stephania Tendra
Oprócz tego należy pamiętać, aby przeciwdziałać współistniejącym problemom wynikającym ze zmian pyliczych oraz zadbać o rehabilitację oddechową pacjenta. Fizjoterapia pulmonologiczna w połączeniu z odpowiednio zaplanowaną aktywnością fizyczną i inhalacjami stanowi dodatkową formę wsparcia dla systemu oddechowego.
Bibliografia:
- Zakrzewska-Rowińska E. „Rozpoznawanie śródmiąższowych chorób płuc.” Pneumonologia i Alergologia Polska 2014, 82: 191-193.
- Matuszewski K, Klaus A. „Zachorowalność na pylice płuc w górnictwie węgla i skuteczność działań profilaktycznych.” Bezpieczeństwo Pracy 2010, 2: 13-16
- Idec-Sadkowska I., et al. „Próby leczenia przyczynowego pylicy krzemowej.” Medycyna Pracy 2006, 57(3): 271-280.
