Problemy z płucami dość jednoznacznie kojarzą się z występowaniem zmian zapalnych, które są wywołane infekcjami bakteryjnymi lub wirusowymi. Warto jednak zwrócić uwagę na specyficzną grupę schorzeń, które określa się mianem śródmiąższowych chorób płuc. Co stanowi ich przyczynę? Jakie choroby zaliczamy do tego grona? W jaki sposób należy sobie z nimi radzić?
Czym są śródmiąższowe choroby płuc?
Jak wskazuje sama nazwa, są to wszelkiego rodzaju zmiany patologiczne, które dotyczą miąższu płucnego. Choć większość z nich prowadzi do podobnych nieprawidłowości w drogach oddechowych, to jednak wiele z tych chorób różni się od siebie m.in. przyczyną rozwoju, obrazem radiologicznym i histopatologicznym, występującymi objawami czy samym przebiegiem. Niemniej znaczna część śródmiąższowych chorób płuc dotyczy osób dorosłych, a szereg schorzeń może rozwijać się przez długie lata w ukryciu i dopiero po czasie wywołać pierwsze symptomy upośledzające prawidłowe funkcjonowanie układu oddechowego.
Śródmiąższowe choroby płuc – podział
Specjaliści dzielą śródmiąższowe choroby płuc ze względu na różne kryteria np. zmiany radiologiczne, możliwość leczenia glikokortykosteroidami czy intensywność przebiegu. Niemniej jednak najpopularniejszym podziałem jest ten, który wyróżnia choroby o znanej i nieznanej etiologii. Znacznie większą liczbę problemów zalicza się niestety do tej drugiej grupy, co uniemożliwia specjalistom przeprowadzenie skutecznego leczenia przyczynowego.
Przykłady idiopatycznych śródmiąższowych chorób płuc:
- sarkoidoza
- samoistne włóknienie płuc
- złuszczające śródmiąższowe zapalenie płuc
- śródmiąższowa choroba płuc z zapaleniem oskrzelików oddechowych
Przykłady śródmiąższowych chorób płuc o znanej etiologii:
- beryloza
- pylica płuc
- alergiczne zapalenie płuc
- przewlekła obturacyjna choroba płuc
Przyczyny i objawy śródmiąższowych chorób płuc
Nie ulega wątpliwościom, że schorzenia należące do grona idiopatycznych nadal nie zostały poznane na tyle, aby określić przyczynę ich występowania. Jednak zdaniem naukowców istota problemu tkwi w predyspozycjach genetycznych, które zwiększają podatność chorych na występowanie zmian o charakterze śródmiąższowym. Idealnym przykładem jest sarkoidoza, którą rozpatruje się jako chorobę wywołaną przez rozmaite czynniki – począwszy od infekcji, przez zanieczyszczenia powietrza, a skończywszy na problemach o podłożu autoimmunologicznym.
Niemniej blisko ⅓ chorób śródmiąższowych stanowi rezultat czynników środowiskowych. Problemy pokroju berylozy, pylicy czy POChP są efektem długotrwałej ekspozycji układu oddechowego na zanieczyszczone powietrze (odpowiednio: berylem, rozmaitymi pyłami czy dymem tytoniowym). W przypadku atopowego zapalenia pęcherzyków płucnych problem tkwi w wyjątkowo silnej reakcji uczuleniowej na konkretny alergen (zazwyczaj jest to pleśń siana czy białka w ptasi odchodach bądź zwierzęcej sierści). Zmiany śródmiąższowe mogą stanowić rezultat stosowania niektórych leków (np. amiodaronu czy nitrofurantionu), w innych przypadkach są powikłaniami niektórych chorób (np. RZS).
Symptomy chorób śródmiąższowych w płucach są w większości przypadków. Najczęściej występujące niedogodności to:
- suchy kaszel
- płyn w płucach
- przyśpieszenie oddechy
- duszność wysiłkowa i osłabienie
- osłabienie i ograniczona wydolność
- strukturalne zmiany tkanki płucnej, które są widoczne w badaniu radiologicznym
W zaawansowanych postacich choroby mogą wywoływać charakterystyczne niedogodności np. obrzęki palców czy zmianę kolorytu ust.
Bibliografia:
- Mikolasch TA., Garthwaite SA., Porter JC. „Update in diagnosis and management of interstitial lung disease.” Clinical Medicine 2017, 17(2): 146-153.
- Meyer KC. „Diagnosis and management of interstitial lung disease.” Translational respiratory medicine 2014, 2(1): 1-13.
- Ryu JH., et al. „Diagnosis of interstitial lung disease.” Mayo Clinic Proceedings 2007, 82(8): 976-986.
- https://europeanlung.org/pl/information-hub/lung-conditions/srodmiazszowa-choroba-pluc/