Choroby układu oddechowego mogą mieć rozmaite podłoże. Część z nich stanowi następstwo infekcji chorobotwórczymi mikroorganizmami, inne są wynikiem reakcji uczuleniowej, zanieczyszczeń powietrza, czy obciążeń genetycznych. Czym jest krztusiec? Co go wywołuje? Jak należy go leczyć?

Krztusiec – co to jest?

 

Koklusz, zwany potocznie krztuścem, jest chorobą bakteryjną dróg oddechowych wywołaną wskutek infekcji pałeczką krztuśca. Zakażenie o charakterze stanu zapalnego dotyczy przede wszystkim tchawicy i oskrzeli. Pałeczka krztuśca wytwarza niebezpieczne toksyny, które ograniczają naturalne zdolności organizmu do walki z aktywnym procesem zapalnym i występującymi patogenami. Przechorowany krztusiec zapewnia organizmowi nabycie długotrwałej odporności, ale istnieje wysokie prawdopodobieństwo powtórnego zachorowania.

Jak dochodzi do zakażenia krztuścem?

 

Krztusiec jest chorobą występującą przede wszystkim u człowieka, co oznacza, że źródłem zakażenia są wyłącznie osoby zarażone. Koklusz atakuje bez względu na wiek, a transmisja pałeczki krztuśca następuje poprzez drogę kropelkową (kaszel i kichanie). Niemniej jednak istnieje prawdopodobieństwo infekcji chorobą wskutek bezpośredniego kontaktu z chorym.

Krztusiec – rozwój i objawy

 

Po zakażeniu pałeczką koklusza choroba rozwija się od 7 do nawet 21 dni, zazwyczaj w sposób utajony. Chorzy przez nawet 3 tygodnie mogą być zupełnie nieświadomi zarażenia krztuścem. Jednak po okresie bezobjawowego rozwoju choroba zaczyna dawać o sobie znać. Krztusiec charakteryzuje się trzema etapami rozwoju:
1. Faza kataralna (nieżytowa – trwa około 2 tygodni)
Osłabienie, ból i zapalenie gardła, nieżyt nosa (katar), stan podgorączkowy, suchy kaszel
2. Faza napadowa (kaszlowa – trwa od 2 do nawet 10 tygodni)
Charakterystyczny suchy, napadowy kaszel, któremu towarzyszą napady duszności, możliwy bezdech, rozpoznawalne świszczące oddychanie zwane „pianiem”. U dzieci i niemowląt mogą dodatkowo występować: łzawienie, oczu, zaczerwienienie twarzy.
3. Faza zdrowienia (trwa około 2 tygodni)

Częstotliwość i intensywność napadów kaszlowych słabnie, a występują przeważnie nocą. Niemniej jednak kaszel może utrzymywać się jeszcze przez długi czas.
Czynnikami prowokującymi napady kaszlowe w przypadku krztuśca są m.in. silne emocje, zimne powietrze i duże zmiany temperatury, kichanie, sen, a nawet ziewanie.

Krztusiec – jak leczyć?

 

Na wstępie warto zaznaczyć, że w Polsce wykonywane są obowiązkowe szczepienia przeciw krztuścowi – szczepionka zawiera też materiał biologiczny pozwalający wytworzyć w organizmie odporność przeciwko błonicy i tężcowi.

Leczenie przyczynowe krztuśca opiera się na antybiotykoterapii, co pozwala skutecznie przeciwdziałać występującemu zakażeniu bakteryjnemu. W praktyce wykorzystuje się antybiotyki o właściwościach bakteriostatycznych (makrolidowe) jak azytromycyna i klarytromycyna. Ponadto przez cały czas trwania choroby należy realizować założenia leczenia objawowego – w tym celu wykorzystywane są przede wszystkim preparaty o właściwościach mukolitycznych i wykrztuśnych, co pozwala na skutecznie udrożnienie dróg oddechowych. Oprócz tego warto zadbać o prawidłowe nawodnienie organizmu i zdrowe odżywianie. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby wykorzystać syropy łagodzące podrażnienia gardła wskutek suchego i napadowego kaszlu.

Bibliografia:
1. Rosłonkiewicz-Wiechowska K. „Krztusiec – stara choroba i nowe metody zapobiegania” Forum Medycyny Rodzinnej 2017, 11(3): 107-113.
2. https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/158166,krztusiec