Diagnostyka odgrywa najważniejszą rolę w przeprowadzeniu skutecznego leczenia. Poznanie dokładnej przyczyny problemu umożliwia specjalistom zaproponowanie optymalnych sposobów na walkę z występującymi niedogodnościami. Jakie badania są najskuteczniejsze w diagnostyce chorób płuc?
Wskazania do badań pulmonologicznych
Choroby układu oddechowego zwykle wiążą się z występowaniem charakterystycznych symptomów. Objawy w postaci duszności, długotrwale utrzymującego się kaszlu i zatkanych zatok, świszczącego oddechu czy kiepskiej wydolności i przedwczesnej męczliwości stanowią sygnał do przeprowadzenia dokładnej diagnostyki w celu znalezienia powodu ich występowania.
Ponadto regularne badania pulmonologiczne powinny wykonywać osoby narażone na częsty kontakt z czynnikami zwiększającymi ryzyko zaburzenia prawidłowego stanu i funkcjonalności systemu oddechowego. Mowa tu o osobach:
- palących tytoń
- uczulonych np. na pyłki roślinne, zwierzęcą sierść
- stosujących leki, które mogą powodować uszkodzenie układu oddechowego
- pracujących w warunkach zanieczyszczonego powietrza (np. pyłami, chemikaliami)
Systematyczna diagnostyka pulmonologiczna jest również polecana osobom po przeszczepach płuc i innych narządów wewnętrznych.
Badania pulmonologiczne – jakie wykonać w przypadku podejrzenia choroby płuc?
U niektórych pacjentów diagnoza może zostać postawiona już na etapie wywiadu i wstępnego osłuchania. Niemniej jednak w wielu przypadkach niezbędne jest przeprowadzenie dodatkowych badań. Zaliczamy do nich:
- Badanie płynu opłucnowego – ocena składu płynu opłucnowego na drodze punkcji.
- Bronchoskopia – pobieranie materiału bakteriologicznego i wycinka błony śluzowej tchawicy, oskrzeli oraz strun głosowych do oceny histopatologicznej.
- Czynnościowa ocena układu oddechowego – analizuje funkcjonalność oskrzeli i płuc np. spirometria, spirometryczne próby rozkurczowe i prowokacyjne, pletyzmografia, badanie zdolności dyfuzyjnej gazów w płucach, test 6-minutowego marszu.
- Diagnostyka obrazowa klatki piersiowej – RTG lub USG klatki piersiowej pozwala na ocenę występowania uszkodzeń strukturalnych, wad anatomicznych, zmian zwyrodnieniowych, osteofitów.
- Gazometria – analiza próbki krwi w celu określenia m.in. pH krwi, ciśnienia parcjalnego tlenu i dwutlenku węgla, nadmiaru zasad czy stopnia wysycenia hemoglobiny tlenem.
- Polisomnografia – badanie snu wykorzystuje ocenę fal mózgowych, ruchu gałek ocznych i napięcia mięśni oddechowych, ruchomości klatki piersiowej, przepływu powietrza i utlenowania krwi.
- Posiew plwociny – analiza wydzieliny oddechowej umożliwia wykrycie chorobotwórczych patogenów np. bakterii, grzybów, wirusów. Niezbędny element diagnostyki chorób zakaźnych m.in. gruźlicy, grzybicy, mikobakteriozy
- Próby prowokacyjne – podawanie organizmowi określonych czynników (aspiryna, histamina, metacholina) w celu potwierdzenia ewentualnej nadwrażliwości.
- Scyntygrafia – perfuzyjna i wentylacyjna, jest obrazową analizą czynności płuc z wykorzystaniem radiofarmaceutyka. Niezbędne badanie w przypadku podejrzenia zmian nowotworowych.
- Testy oddechowe – nieinwazyjne badania, które umożliwiają sprawdzenie występujących gazów w wydychanym powietrzu po podaniu 13C-kwasu oktanowego.
- Tomografia płuc – morfologiczna ocena płuc i pozostałych struktur w obrębie klatki piersiowej. Tomografia pozwala wykryć występowanie szeregu objawów znamiennych dla chorób płuc np. objaw mozaikowy, plastra miodu, kostki brukowej. Ponadto tomografia wykrywa obecność guza lub jamy (np. w przypadku raka lub ropnia płuc).
Bibliografia:
- Kozielski J. „Diagnostyka duszności w chorobach płuc.” Folia Cardiologica 2013, 8(B): 2-8.
- Wilińska E., Szturmowicz M. „Mikobakterioza płuc – obraz kliniczny, diagnostyka i leczenie.” Pneumonologia i Alergologia Polska 2010, 78(2): 138-147.
- Ozorowski T., Ramlau R., Nowak E. „Diagnostyka i leczenie zapalenia płuc u pacjenta z niedoborem odporności.” Współczesna Onkologia 2001, 5(1): 17-18.
- https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/badania
