Nowotwór złośliwy płuca jest jednym z najczęściej diagnozowanych schorzeń tej kategorii w Polsce. Szacuje się, że odpowiada za około 23 tysiące zgonów rocznie i jest jednym z najgorzej rokujących nowotworów.
Statystyki i przyczyny
Zgodnie z informacjami zamieszczonymi w Krajowym Rejestrze Nowotworów, przypadki raka płuc stanowią około 13% wszystkich zdiagnozowanych nowotworów. Wspomniana jednostka chorobowa jest znacznie częściej identyfikowana u mężczyzn po 50. roku życia. Warto podkreślić, że stanowi jedną z najczęstszych przyczyn śmierci u pacjentów onkologicznych [1]. Wskaźnik 5-letniego przeżycia u pacjentów ze zdiagnozowaną chorobą wynosi 13,4%.
Na uwagę zasługuje również fakt, że jest to choroba generująca największe (poza rakiem piersi) koszty związane z niezdolnością do pracy.
Główną przyczyną prowadzącą do rozwoju nowotworu płuc jest narażenie układu oddechowego na działanie toksycznych substancji. Jednym z nałogów, który bezpośrednio przyczynia się do rozwoju choroby jest palenie tytoniu. Ryzyko zachorowania na tą jednostkę chorobową wzrasta wraz z czasem trwania nałogu. Warto podkreślić, że negatywny wpływ na kondycję płuc ma również częste przebywanie z osobami palącymi papierosy tzw. bierne palenie. Wśród innych czynników prowadzących do rozwoju nowotworu płuc wyróżnić można m.in. narażenie na azbest, węglowodory aromatyczne, nikiel czy związki arsenu.
Objawy
We wczesnej fazie rozwoju choroba nie powoduje zwykle żadnych charakterystycznych objawów, lub mogą być one przypisywane innym błahym przypadłościom. Warto jednak podkreślić, że jednym z najczęstszych objawów występujących na początkowym okresie choroby jest suchy kaszel, któremu czasem towarzyszy odkrztuszanie zalegającej wydzieliny. Wspomniany objaw powinien budzić niepokój jeśli występuje ponad dwa tygodnie, oraz przechodzi w uporczywy kaszel, trudny do załagodzenia dostępnymi środkami farmakologicznymi.
Zauważenie krwi w odkrztuszanej wydzielinie lub ślinie, to objaw, który powinien zostać skonsultowany z lekarzem. Mimo, że istnieje wiele jednostek chorobowych, które mogą dawać tego rodzaju symptomy, odkrztuszanie podbarwionej krwią wydzieliny to częsty objaw raka płuc. Do innych objawów choroby zaliczyć można m.in. świszczący oddech, napadowe duszności, nagłą utratę wagi, przewlekłe zmęczenie, ból zlokalizowany w okolicy barku lub klatki piersiowej. Charakterystycznym objawem choroby jest również tzw. zespół Hornera. Przypadłość objawia się opadającą powieką, której towarzyszy zwężenie źrenicy i zanik potliwości po jednej stronie twarzy [2], [3].
Diagnostyka
Zauważenie u siebie bądź kogoś z otoczenia niepokojących objawów, świadczących o możliwości rozwoju choroby nowotworowej to dobry powód do zasięgnięcia porady lekarskiej. W przypadku diagnostyki raka płuc, podstawowym badaniem jest badanie RTG klatki piersiowej. Dostarcza ono informacji czy płuca zajęte są zmianami nowotworowymi, oraz w jakich częściach narządu znajdują się ewentualne zmiany. U osób z podejrzeniem nowotworu płuc często wykonuje się również badanie rezonansem magnetycznym lub tomografem komputerowym. Wykorzystanie wspomnianych technik pozwala dokładnie ocenić stan płuc i otaczających je tkanek czy narządów. Uzupełnieniem diagnostyki w kierunku raka płuc są również ocena wydolności oddechowej oraz badania pozwalające na ocenę wydolności układu krążenia.
Badania laboratoryjne zalecane u pacjentów z podejrzeniem raka płuc obejmują: morfologię z rozmazem, ocenę parametrów krzepnięcia, podstawowe badania biochemiczne (określenie stężenia kreatyniny, jonów sodu, potasu, wapnia, glukozy itp.) oraz badanie moczu.
Koleją grupą testów, które wykonywane są u pacjentów z omawianej grupy są badania patomorfologiczne obejmujące m.in. analizę wycinka pobranego podczas biopsji. Aktualne zalecenia diagnostyczne obejmują wykonanie również badań genetycznych, pozwalających ujawnić konkretne mutacje odpowiedzialne za wystąpienie choroby. Opisywane zmiany są bardzo istotne z perspektywy doboru precyzyjnej formy terapii choroby [4], [5].
Leczenie
Leczenie raka płuc dobierane jest na podstawie zaawansowania choroby i lokalizacji zmian. Najczęściej stosowanymi metodami terapii są: leczenie operacyjne, radioterapia, chemioterapia, oraz immunoterapia. Leczenie chirurgiczne obejmuje usunięcie zmienionych nowotworowo tkanek. Radioterapia wykorzystuje promieniowanie o wysokiej energii do zniszczenia komórek nowotworowych. Z kolei chemioterapia zakłada wykorzystanie środków farmakologicznych do usunięcia lub zmniejszenia zmian nowotworowych. Dla zmaksymalizowania efektu terapeutycznego, pacjenci poddawani są kilku formom terapii jednocześnie [6], [7].
Warto podkreślić, że alternatywą dla ugruntowanych form terapii jest udział w badaniach klinicznych nowych środków leczniczych, o nie do końca potwierdzonych właściwościach. Badania kliniczne stanowią nieodzowny element procesu wprowadzania leku na rynek. W trakcie tego typu terapii, chory zostaje poddany leczeniu w kontrolowanych warunkach z wykorzystaniem nowych medykamentów. W celu uzyskania dodatkowych informacji dotyczących procesu należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym chorobę [8].
Źródła:
[1] “Nowotwory złośliwe opłucnej i płuca (C33-34) | KRN.” http://onkologia.org.pl/nowotwory-zlosliwe-oplucnej-pluca-c33-34/ (accessed Mar. 25, 2022).
[2] “Lung cancer – Symptoms,” nhs.uk, Oct. 23, 2017. https://www.nhs.uk/conditions/lung-cancer/symptoms/ (accessed Mar. 26, 2022).
