Choroba refluksowa jest problemem dotyczącym przewodu pokarmowego. Wedle aktualnego stanu wiedzy patologiczne cofanie się treści pokarmowej do przełyku ma także wpływ na stan i funkcjonowanie układu oddechowego. W jaki sposób refluks przyczynia się do rozwoju chorób płuc? Na czym polega związek pomiędzy zespołem GERD a schorzeniami pulmonologicznymi i laryngologicznymi?

Refluks – przyczyny i objawy

GERD czy też choroba refluksowa to przypadłość uwarunkowana zarzucaniem treści pokarmowej z żołądka do przełyku. Problem ten może być uwarunkowany przez zmiany hormonalne w trakcie ciąży bądź zwiększone ciśnienie na jamę brzuszną. Niemniej jednak refluks może też stanowić rezultat złej diety np. przesadnego spożycia ostrych przypraw czy tłustych posiłków, nadmiernej ilości napojów alkoholowych i/lub bogatych w kofeinę. Częstą przyczyną GERD są także różnorodne problemy związane z anatomią i funkcjonowaniem przewodu pokarmowego np. przełyk Barretta, nadmierne rozluźnienie mięśnia zwieracza przełyku.

W rezultacie refluks wywołuje szereg dolegliwości utrudniających codzienność pacjentów np. ból i pieczenie w trakcie przełykania, ból brzucha, przewlekłą i nawracającą zgagę, kwaśny posmak i uciążliwe odbijane, nudności, wymioty, a nawet utrzymującą się chrypkę.

Refluks – laryngologiczne objawy GERD

Aktualne standardy medyczne wyróżniają dwa typy objawów:

1. Przełykowe – związane w głównej mierze ze zgagą i jej niedogodnościami.
2. Pozaprzepłykowe np. wspomniana chrypka, świszczący oddech czy suchy kaszel.

Zespoły pozaparzełykowe są w głównej mierze powiązane z układem oddechowym. Mowa tu m.in. o astmie refluksowej, refluksowym zapaleniu krtani czy refluksowym zespole kaszlowym. Wśród tych zespołów wyróżnia się także schorzenia, które mogą mieć przypuszczalny związek z zespołem GERD np. idiopatyczne włóknienie płuc.

Kaszel uwarunkowany chorobą refluksową nie ma dokładnie ustalonej etiologii. Istnieje jednak teoria, dlaczego osoby z GERD cierpią z powodu kaszlu. Przypuszcza się, że zarzucaniu treści pokarmowej towarzyszy odruch przełykowo-oskrzelowy, który pobudza włókna czuciowe zlokalizowane w przełyku. Tym sposobem następuje wyzwolenie mediatorów stanu zapalnego (tzw. tachykininy), które prowokują chorego do kaszlania.

Równie istotnym problemem jest refluksowe zapalenie krtani. Zarzucana treść pokarmowa powoduje, że krtań ulega pogrubieniu i zniekształceniu. Natomiast wyścielający ją nabłonek pokryty rzęskami przekształca się do postaci nabłonka płaskiego. Z kolei przerost i zanik gruczołów zawartych w błonie śluzowej skutkuje drapaniem gardła, co prowokuje chorego do kaszlu i chrząkania.
Niedogodności te mogą natomiast powodować podrażnienie dalszych dróg oddechowych i skutkować rozwojem zmian zapalnych w oskrzelach i płucach.
POChP i GERD

Wyniki pracy naukowej autorstwa Anny Titkova [1] pokazują, że choroba refluksowa przełyku jest nie tylko częstym kompanem zmian obturacyjnych w płucach. Przeprowadzone badania udowadniają, że występowanie zespołu GERD u osób z POChP ma realny wpływ na pogorszenie możliwości oddechowych. Choroba refluksowa przełyku przyczyniła się do wyraźnego spadku wyników testów spirometrycznych, a także stanowiła główny powód występowania objawów pozaprzełykowych i niedogodności wskazujących na inne choroby płuc.

Warto mieć jednak na uwadze, że zależność pomiędzy GERD a POChP ma charakter dwukierunkowy. Zmiany obturacyjne płuc mogą być tak samo często przyczyną choroby refluksowej, jak i refluks doprowadzić do pogorszenia kondycji dróg oddechowych i spowodować obturację.

Bibliografia:

1. Titkova A. „The effect of concomitant gastroesophageal reflux disease on clinical course and lung function in patients with chronic obstructive pulmonary disease.” Health Problems of Civilization 2020, 14(1): 29-33.
2. Samborski P., Grzymisławski M. „Laryngologiczna manifestacja choroby refluksowej przełyku u chorych z otyłością – nowości w diagnostyce i leczeniu.” Forum Zaburzeń Metabolicznych 2015, 6(1): 31-36.
3. Trojanowska E., Bieńkiewicz B., Kowalski ML. „Choroba refluksowa przełyku a choroby układu oddechowego.” Alergia Astma Immunologia 2015, 20(1): 40-45.
4. Chmiel K., et al. „Pozaprzełykowe objawy refluksu żołądkowo-przełykowego.” Nowiny Lekarskie 2009, 78(3-4): 216-221.